Seydi Ali Reis Kimdir? Hayatı ve Eserleri
Hayatı
İstanbul Galata’da doğan Seydi Ali Reis Sinop’ta yaşayan denizci bir ailenin oğludur. Dedesi ve babası Osmanlı devlet teşkilatında önemli görevlerde yer almaktaydılar. 1522 yılında Rodos Seferine çıkan Seydi Ali Reis bu dönemde oldukça başarılı olmuş ve bu sayede Akdeniz Bölgesini çok iyi tanımıştır. Özellikle Preveze savaşından sonra adı daha fazla duyulmaya başlanmıştır. Basra’da bir Osmanlı donanmasını Süveyş’e getirebilmek için çok mücadele vermiş ve 1553 yılında Hint Kaptanı olarak tayin edilmiştir. Seydi Ali Reis 1557 yılında İstanbul’a döndüğünde yıkık ve kötü halde bulunan donanmanın başında olmasına rağmen yine de suçlu görülmedi. Bu olaylardan sorumlu tutulmadı. Önce Müteferrika olarak ardından da Diyarbakır’a tımar defterdarı olarak tayin edilerek birtakım görevler verildi. Burada bir süre kadar Şehzade Selim ‘in hizmetini üstlendi. 1562 yılında ise İstanbul’da hayata gözlerini yumdu.
Eserleri
- Hulast’el -Hay’a: Halep’te bulunduğu sıralarda matematik dersleri alan Seydi Ali Reis, Ali Kuşçu’nun Fethiye isimli eserinin tercümesini yapmıştır. Bununla da yetinmeyerek Kadızade-i Rumi Musa Paşa’nın da eserlerinden destek alarak yaptığı tercümelere birçok ilaveler yapmıştır.
- Mir’at ül Memalik : Memleketlerin aynası olarak da isimlendirilen bu eseri Seydi Ali Reis Hindistan dan Bağdat’a giderken yolda gördüğü şehirler, yaşam koşulları, ilgin olaylar ve Türbe ziyaretleri üzerine bir kitap yazmaya karar vererek yaşadıklarını kaleme almıştır. Yazdığı bu eseri 1557 yılında İstanbul’da tamamlamıştır.
- Mir’atı Kainat: Türkçe anlamı bu eserin Kainatın aynası olarak da geçmektedir. Eserde güneşin hareketleri, yıldızın uzaklığından, Kıblenin ve öğle vakitlerinin tayininden geniş anlamda bahseden bir eserdir.
- Kitab Al Muhit Fi İlm’al- Eflak Va’l Abhur: Seydi Ali Reis bu eserini kısaca Muhit olarak tanımlamaktadır. 1554 yılında Haydarabat’ta bulunduğu dönemde kaleme almıştır. Hatta bu eserin bazı kısımlarından esinlenen Katip Çelebi Muhit’ten alıntı yapmıştır. Bu eserin 4 bölümü Hammer tarafından döneminde İngilizceye çevrilmiştir.
