Mustafa Kemal Atatürk Kimdir? Atatürk’ün Hayatı

Ocak 22, 2020Güncelleme: Temmuz 4, 2022

Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. 1923’te devleti kurduktan sonra 1938’e kadar cumhurbaşkanlığı yapmıştır. Trablusgarp Savaşı, İkinci Balkan Savaşı, Çanakkale Savaşı, Doğu (Kafkas) Cephesi, Suriye-Filistin Cephesi, Kurtuluş Savaşı, Sakarya Savaşı ve Büyük Taarruz’da vatanı korumak için görev yapmıştır. M. Kemal Atatürk’ün hayatı, askerliği, gittiği okullar, katıldığı savaşlar için okumaya devam edin.

İçindekiler

Mustafa Kemal Atatürk Hayatı

Mustafa Kemal Atatürk, 1881 senesinde Selânik’te üç kattan oluşan pembe bir evde dünyaya geldi. Babası Ali Rıza Efendi, anası Zübeyde Hanım’dır. Baba tarafı XIV-XV. yüzyıllarda Konya ve Aydın’dan Makedonya’ya yerleştirilmiş Kocacık Yörüklerindendir.

Anası Zübeyde Hanım ise Selânik civarlarındaki Langaza isimli bir kasabaya yerleşmiş eski bir Türk ailesinin kız evladıdır. Milis subaylığı, evkaf katipliği ve kereste ticareti işiyle uğraşan Ali Rıza Efendi, 1871 senesinde Zübeyde Hanım’la evlenmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk‘ün beş kardeşinden dördü ufak yaşlarda ölmüş, bir tek Makbule (Atadan) 1956 yılına değin yaşamıştır.

Öğrenim Hayatı

Minik Mustafa tahsil çağına erişince Hafız Mehmet Efendi‘nin mahalle okuluna başladı, sonrasında babasının isteği üzerine oradan ayrılıp Şemsi Efendi Mektebi’ne geçti. Bu sırada babasını yitirdi (1888). Küçük Mustafa Babasının Ölümünden sonra bir süre Rapla Çiftliği’nde dayısının yanında kaldıktan sonrasında Selânik’e geri dönerek yarıda bıraktığı okul eğitimini tamamladı. Okulu bitince Selânik Mülkiye Rüştiyesi’ne kayıt yaptırdı. Bir müddet sonra 1893 senesinde Askeri Rüştiye‘ye girdi. Bu okulda Eğitim görürken, Matematik öğretmeni Mustafa Bey adına “Kemal” i eklemiş oldu.

1896-1899 senelerinde Manastır Askeri İdadisini bitirip, İstanbulda Harp Okulunda tahsil görmeye başladı. 1902 senesinde teğmen rütbesiyle buradan mezun oldu ve harp akademisi ile devam etti. 11.01.1905’te yüzbaşı rütbesiyle Akademi’yi başarı ile tamamladı.

Askerlik Hayatı

1905-1907 seneleri içinde Şam’da 5. Ordu emrinde vazife yaptı. 1907 yılında Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) oldu. Manastır’a 3. Ordu’ya atandı. 19.04.1909 tarihinde İstanbul’a giren Hareket Ordusu’nda Kurmay Başkanı olarak vazife aldı ve 1910 senesinde Fransa’ya gönderildi. Orada Picardie Manevraları’na katıldı. 1911 senesinde İstanbul’a geri döndü ve Genel Kurmay Başkanlığı emrinde görev almaya başladı. 1911 senesinde İtalyanların Trablusgarp’a saldırması ile başlamış olan muharebede, Mustafa Kemal bir grup arkadaşıyla beraber Tobruk ve Derne bölgesinde görev aldı ve İtalyanlara karşı Tobruk Savaşını kazanmıştır. 6 Mart 1912’de Derne Komutanlığına getirilen Mustafa Kemal, bir kaç ay sonra Ekim 1912’de Balkan Savaşı başlayınca Gelibolu ve Bolayır’daki birliklerle beraber harbe katıldı.

Dimetoka ve Edirne’nin geri alınışında büyük rol oynadı. 1913 senesinde Sofya Ateşemiliterliği’ne atandı ve burada görevini sürdürürken 1914 senesinde yarbaylığa terfi etti. Ocak 1915’te Ateşemiliterlik görevi bitti. Bu sırada 1. Dünya savaşı başladı ve Osmanlı İmparatorluğu savaşa katılmaya mecbur bırakılmıştı. Mustafa Kemal, Tekirdağ’a 19. Tümeni oluşturmak suretiyle göreve getirildi.

Çanakkale Savaşı’nda

1914 senesinde başlamış olan I. Dünya Savaşı‘nda, Mustafa Kemal Çanakkale’de eşine benzerine hiç rastlanılmayacak bir kahramanlık destanına imza atmış ve düşman devletlerine “Çanakkale geçilmez! ” dedirtmiştir.

18 Mart 1915’te Çanakkale Boğazını geçmeye teşebbüs eden İngiliz ve Fransız birlikleri ağır kayıplar verince Gelibolu Yarımadası’na asker çıkarmaya kararı aldılar. 25 Nisan 1915’te Arıburnu’na çıkan düşman kuvvetlerini, Mustafa Kemal Atatürk’ün komuta ettiği 19. Tümen Conkbayırı’nda durdurdu. Mustafa Kemal, bu başarı üstüne terfi etti ve Albay oldu.

İngilizler Ağustos 1915’te Arıburnu’nda yeniden taarruza geçti ve böylece Mustafa Kemal komutasındaki birliklerimiz 9-10 Ağustos’ta Anafartalar Zaferini kazandı. Bu zaferi 17 Ağustos’ta Kireçtepe, 21 Ağustos’ta II. Anafartalar zaferleri takip etti. Çanakkale Savaşında 253.000’den fazla şehit veren Türk Milleti, onurunu İtilaf Devletlerine karşı korumuştur. Mustafa Kemal’in bu savaşta Tarihe Geçen sözü olan “Ben size taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum!” emri cephenin kaderini yeniden yazmıştır.

Çanakkale Savaşı‘ndan sonra 1916’da Edirne ve Diyarbakır’da hizmet vermek için görevlendirildi. Oradayken 1 Nisan 1916’da tümgeneralliğe terfi etti. Atatürk Artık Tümgenaral’di. 1916’da Rus güçleriyle savaşarak Muş ve Bitlis’in geri alınmasındarol oynadı. Şam ve Halep’te kısa süreli görevler aldıktan sonra 1917’de tekrar İstanbul’a geldi. Velihat Vahidettin Efendi ile Almanya’ya giderek cephede araştırmalarda bulundu. Bu seyehat sonrasında hastalandı ve viyana ve karisbad’ta tedavi olmaya gitti. Tedavi oldu. 15 Ağustos 1918’de Halep’e 7. Ordu Komutanı olarak geri döndü ve İngiliz kuvvetlerine karşı başarılı müdafa savaşları yaptı. Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasının ertesi günü, 1 Ekim 1918’de Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığı’na getirildi. Ardından bı ordunun kaldırılması üzerine Kasım 13’de İstanbul’a gelip Harbiye Nezareti’nde (Harbiye Bakanlığında) göreve başladı.

Mondros Mütarekesi sonrasında İtilaf Devletleri’nin Osmanlıyı işgale başlamaları üzerine; Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919’da 9. Ordu Müfettişi olarak Samsun’a çıktı. 22 Haziran 1919’da Amasya Genelgesi‘ni yayımladı. Burada yayımladığı genelge ile “Milletin istiklâlini gene milletin azim ve kararının kurtaracağını ” duyurdu. Böylece Sivas Kongresi‘ni toplantıya çağırmış oldu. Sivas Kongresi’ni toplayarak vatanın kurtuluşu için izlenecek yollar belirlendi.

Mustafa Kemal Atatürk ve TBMM Kuruluşu

27 Aralık 1919’da Ankara’ya dönen Atatürk, burada heyecanla karşılandı. 23 Nisan 1920’de TBMM’nin (Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin) açılmasıyla birlite Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulması yolunda çok mühim bir adımın atılması sağlandı. Meclis ve Hükumet Başkanlığına Mustafa Kemal seçilerek getirildi . Türkiye Büyük Millet Meclisi, Kurtuluş Savaşı‘nın başarıyla neticelenmesi için gerekli olan yasaları kabul etti ve yasalar hemen uygulanmaya başlandı.

15 Mayıs 1919’da Yunanlıların İzmir’i işgal etmeye çalışması ile Türk Kurtuluş Savaşı başlamış oldu. I. Dünya savaşından sonra 10 Ağustos 1920’de Sevr Antlaşması ile Osmanlı İmparatorluğu’nu aralarında paylaşan galip düşman devletlerine karşı ilk başta sadece Kuva-yi Milliye ismindeki milis güçleriyle karşılık verildi. Fakat bu milis güçler tek başına yeterli değildi. Bu nedenle TBMM tarafından ordu kuruldu. Oluşturulan bu yeni ordu, Kuvayi-Milliye güçleri ile birlikte olunca düşman kuvvetleri için için mağlubiyet kaçınılmaz oldu. Sakarya Zaferinden sonrasında 19 Eylül 1921 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Mustafa Kemal’e Mareşal Rütbesi ve Gazi unvanı verdi. 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması‘yla Kurtuluş Savaşı sonuçlandı.

23 Nisan 1920’de Ankara’da TBMM‘nin açılmasıyla Türkiye Cumhuriyeti’ resmi olarak kurulduğu duyuruldu. Meclisin Kurtuluş Savaşı’nı başarıyla yönetmesi, yeni Türk devletinin kuruluşunu önemli ölçüde hızlandırmış oldu.

1 Kasım 1922: Hilafet ve saltanat birbirinden ayrıldı, ardından saltanat kaldırıldı.
13 Ekim 1923: Cumhuriyet idaresi kabul edildi, Mustafa Kemal Atatürk oybirliği ile ilk cumhurbaşkanı seçildi.
30 Ekim 1923: İsmet İnönü tarafınca Cumhuriyet’in ilk hükümeti kuruldu.

Mustafa Kemal Atatürk, 24 Nisan 1920 ve 13 Ağustos 1923 tarihlerinde TBMM Başkanlığına seçildi. Bu başkanlık Devlet-Hükümet Başkanlığı düzeyindeydi.
29 Ekim 1923: Cumhuriyet ilan edildi ve Mustafa Kemal Atatürk ilk cumhurbaşkanı seçildi.

15-20 Ekim 1927: Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet’in kuruluşunu özetleyen büyük nutkunu okudu. ve 29 Ekim 1933: 10. Yıl Nutku’nu okudu.

29 Ocak 1923: Mustafa Kemal Atatürk, Latife Hanımla evliliğe adım attı. Latife Hanım ile birlikte çıktılar. 5 Ağustos 1925’e kadar sürdü.

Mustafa Kemal Atatürk’ün Ölümü

Mustafa Kemal Atatürk hususi yaşamında sadelik içinde yaşadı. 10 Kasım 1938’de saatler 09.05 gösteriliyor yakalanır siroz hastalığından önce İstanbul’da Dolmabahçe Sarayı’nda vefat etti. 21 Kasım 1938 günü Cenazesi törenle geçici olarak Ankara Etnografya Müzesi’nde toprağa verildi. Anıtkabir yapıldıktan sonra naşı görkemli bir törenle Anıtkabir’e taşındı.