11. SınıfFelsefe

İslam Felsefesi Hakkında Bilgi

İslam felsefesi hakkında ne biliyorsunuz? Bu yazımızı okuyarak İslam felsefesi nedir? İslam felsefesinin  alanı, kapsamı, temel kavramları, doğuşuna etki eden faktörler ve  temsilcileri hakkında detaylı bilgileri öğrenebilirsiniz.

İslam Felsefesi Nedir?

İslam felsefesi; Müslüman kişiler tarafından ruh, düşünce, varoluş, yaratıcı, kainat gibi konuların işlendiği felsefeye verilen isimdir. 8 yüzyılda ortaya çıkan filozoflar hem Müslümanları hem de Avrupa’yı etkisi altına almıştır. Varlık ve yaradılış islam felsefesinde her zaman ön planda olan konular arasında yerini alır. İbni Sina, Farabi ve  İbni Arabi ünlü düşünürlerdir. Bu düşünürler ortaya çıkardıkları eserlerinde her zaman Allah’ın varlığı ile ilgili bilgilere yer vermişlerdir.

İslam felsefesinin amacı; dünyada var olan her bir şeyin bir amacının olduğu inanışının olmasıdır. Ünlü filozoflara göre yaşanılan hayat Allah’ın sıfatları olarak düşünülür ve hayatın sonu olduğuna inanılarak varlık ve yokluk bu kişilere göre eşittir. İslam felsefesi Ortaçağ’da ve aynı zamanda İlk çağda birçok filozofu etkisi altına almıştır. Filozoflar uzun süre etkinliğini sürdürmeye başarmıştır. Bu filozoflar varlık felsefesi ruh, akıl, bilgi, doğa gibi konularda eser yazmıştır.

İslam Felsefesi Temel Kavramları

 Felsefe de en önemli olan Müslüman düşünürler için sudur kavramıdır. 

Bu kavram sözlükte; meydana gelme ve aynı zamanda taşma anlamındadır. Bu sebeple de evrende bulunan cansız ve canlı varlıklar Allah’ın ortaya çıkarmasıdır. Aynı zamanda İslam felsefesinde daha fazla kavramlar bulunmaktadır.

Bu kavramlar ise aşağıdaki gibidir.

Alem-i İmkan

Bu kavramda; cisimler, hayvanlar, insanlar, evren ve dünya bulunur. Alemi imkan ise dünyada bulunan bütün her şey yoktan var edilmektedir. Yaşanacak olan üç boyuta sahip olan yere alemi imkan ismi verilir.

Zorunlu Varlık

Felsefede Allah’ı tanımlamak farklı olmaktadır. Zorunlu varlık ise Allah’ı tanımlamak demektir.  Filozoflar evrende bulunan hiçbir şeyin kendiliğinden var olmayacağını bilirler ve düşünürler.  Evrende bulunan her şeyin bir yaratılış amacının olduğuna inanırlar.  Düşüncelerini ise buna göre savunurlar.  Bu durumda Allah zorunlu varlık insan ise mümkün varlık olmaktadır.

Cevher-i Azhar

Evrende bulunan bütün canlı ve cansız varlıkları tanımlamak için cevheri azhar kullanılır.  Cevher-i azhar‘ın çıkış yaptığı bölüme ketm-i adme ismi verilir.  Ketm; gizli anlamında kullanılır. Prima materia batı felsefesinde çok sık kullanılır. Bu terim ise ilk cisim manasında kullanılmaktadır.

Müstefad Akıl

Farabinin felsefesinde müstefad akıl büyük önem taşır. Bunun asıl anlamı kazanılmış akıldır ve bu manada kullanılır.  Ünlü filozafa göre; kâinatta olmazsa olmaz akıldır ve bu ilk yaratıcı olarak kabul edilmektedir. Öncelikle ilk akılı anlamak gerekir ve ilk akılı anlamak için ise müstefad akıl mutlaka olmalıdır.

İslam Felsefesi’nin Alanı Ve Kapsamı

İslam felsefesi ruh düşünce varoluş yaratacak Kainat gibi genel kurullara verilen bir isimdir. ilk filozoflar 8 yüzyılda ortaya çıktığı için 8. yüzyılda ortaya çıkan filozoflar düşüncelerine dile getirmiştir. İslam felsefesi Çok önemlidir ve batı kültür tarihinin olmazsa olmazıdır. Modern felsefeyi anlamak için öncelikle islami felsefe anlamalıdır.

İslam Felsefesi Özellikleri

 İslam medeniyeti çok hızlı bir şekilde yayılmıştır ve bunun sonucunda ise birbiriyle alakası olmayan Kültürel etkileşim halinde olmuştur.  Özellikle felsefe sanat ve bilim de çok büyük gelişmeler meydana gelmiştir. Bu gelişmelerin en önde gideni Bağdat’ta meydana gelen gelişmeler olmuştur. İslam felsefesi coğrafya kapsamında 712 yüzyıllar arasında ortaya çıkmıştır ve daha sonra hızlı bir şekilde yayılmıştır. İslam felsefesinin özellikleri ise aşağıdaki gibidir.

İslam Felsefesi Özellikleri

  • İslam felsefesi batı felsefesini ciddi bir şekilde etkilemeyi başarmıştır.
  • felsefenin gelişmesine katkıda bulunmuştur.
  • Çeviri faaliyetleri en iyi şekilde yapılmıştır
  •  Problemler detaylı bir şekilde İslam felsefesinde tartışılmıştır 
  • Inanç iman ve akıl konuları detaylı bir şekilde tartışılmıştır
  •  İslam felsefe karşılaştırılmış ve aynı zamanda bu felsefeden etkilenmiştir.

İslam Felsefesi Ne Zaman Ortaya Çıkmıştır?

İslam felsefesi ilk olarak 8 yüzyılda ortaya çıkmıştır. 3 yüzyılda ise plotinos öncülük etmiştir. Bu felsefenin temeli ise Aristoteles ve Plato’nun uzlaşma çabaları olmuştur. İslam felsefesinin özgün olup olmadığı çok fazla merak edilir. İslam felsefesi kelam ve tasavvufu ortaya koyan özgün bir felsefe türüdür. Bu felsefe türü Yunan felsefesinden yararlanmıştır ve her zaman için yeni çözümler bulma çabasına girmiştir

İslam Felsefesinin Doğuşuna Etki Eden Faktörler

İslam felsefesi toplumda bulunan en kuvvetli yapı taşlarından bir tanesidir. Felsefi düşünceler Antik Yunan zamanında başlamıştır.

Özellikle de sosyal ve kültürel bakımından çok fazla etkilenmiştir. İslam felsefesinin doğuşuna etki eden faktörler aşağıdaki gibidir;

İlk başlarda islam kültürüne yabancı kültürler etki ediyordu bu entelektüel rekabet her zaman ön planda yer alıyordu. İslam’ın meydana çıkması sonra din gelişmiş ve aynı zamanda büyümüştü.
İslam felsefesinin doğuşuna etki eden en önemli faktör ise şii ve sünni dinlerin farklılaşmış olmasıdır. İkisinin temel özelliği birbirinden farklıdır. Bunların  felsefi düşünceleri kurallara göre yorumlama yapılmasıdır. Yani şu anda neset üzerine olan öğretiler kuraldan ibaret değil felsefi yorumlardan oluşmaktadır
Kitap felsefenin doğuşuna etkili olan bir diğer konu ise dinin dili ile bağlantılı olmasıdır. Yani şu zamana bakıldığında kurallar farklı din farklıdır. Bu da dil ve dinin farklı yorumlanmasına sebep olur ve farklı anlamlar ortaya çıkar.
Hz Muhammed Mustafa’nın tarzı İslami felsefenin doğuşunda da çok etkilidir.


İslam Felsefesi Temsilcileri

İslam filozoflarının diğer bir adı meşşaiyundur.  Yani bunun anlamı gezinenler demektir. Filozoflar genel olarak takipçilerimden çok etkilenmektedirler. Birçok temsilciler bulunur. İşte İslam felsefesinin temsilcileri ise aşağıdaki gibidir.

 Farabi

 Farabi 878 yılında doğmuş ve 950 senesinde hayatını kaybetmiştir. Bu filozof zorunlu varlık kavramını ilk ortaya çıkaran kişidir. Farabi’ye göre tanrı yüce bir varlıktır ve hiçbir şekilde varlığını başka kimselerden almaz. Herşeyin varoluş sebebinin tanrı olduğuna inanır. Farabiden sonra İbni Sina gelmiştir ve Farabi bu düşüncesi ile İbniSina ya da etkilemeyi başarmıştır. Akıllar kuramı Farabi’nin görüşünde çok önemli bir kuramdır. 

İbni Sina

İbni Sina 980 senesinde dünyaya gelmiş ve 1037 seni hayatını  kaybetmiştir. Tıpkı para abi gibi bütün varlıkların Tanrı tarafından yaratıldığını düşünmekte ve on kuramını İlke edilmiştir. 

İbni rüşd

İbni rüşd  1100 senesinde doğmuş ve 1198   senesinde hayatını kaybetmiştir. Batı düşüncesini çok önemseyen ilk filozoflardan bir tanesidir. Meşşai felsefesinin en bilinen temsilcisi ibni rüşddür. Bu filozofa göre kuranda her sözün bir anlamı olduğunu ve bu anlamların iç anlamlarının da mevcut olduğu söylenmektedir. Filozofa göre bütün her şeyi akıl yolu ile ispat edilir. Felsefi düşünceye çok bağlı olduğu bilinmektedir.

 Gazzali

Gazali birçok eserini bazı felsefecileri yok etmek için yapmıştır. Bu nedenle de ona filozof kelimesi çok fazla söylemez ve bunun yerine meşşai denir.  Felsefeyi çok yakından takip edip çok ilgi gösterirdi. Fakat son zamanlarda ise felsefeden çok uzaklaşmıştı.  Gazzaliyegöre akılda bulunan keskin yargılardan şüphe duymak gerekir. Aynı zamanda dinde varoluş anlayışı felsefe ile asla bağdaştırılamaz. Gazali’ye göre inanç ve akıl tamamen birbirinden ayrıdır.

 ibn-i Haldun

 ibn-i Haldun 1332 senesinde dünyaya gelmiş ve 1404 senesinde hayatını kaybetmiştir. Tarih felsefesi ve bilim felsefesi için çok önemli buluşları meydana getirmiştir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu