Arşiv

Edebiyat Nedir? Edebiyatın Türleri ve Özellikleri

Bu yazımızda sizlere Edebiyat Nedir? Edebiyatın Türleri ve özellikleri nelerdir? bunlar hakkında bilgi vermeye çalıştık.

Edebiyat Nedir?

Edebiyat bir sanat türüdür. Bu tür insanların duygu ve düşüncelerini dil vasıtasıyla ifade etmelerini kapsar. Bu ifade ediş yazılı veya sözlü olarak olabilir. Kişiler tarafından kurallara uygun olarak ortaya çıkan edebiyat eserlerine edebi eser denirken bu eserleri ortaya çıkaran kişilere de edebiyatçı denir. Ayrıca edebiyat yazın olarak da adlandırılabilmektedir.

Edebiyat Kelimesinin Kökeni

Günümüzde yaygın olarak kullanılan edebiyat kelimesinin kökeni Arapçaya dayanır. Arapçada bulunan “adabiyyat” kelimesinden ortaya çıkmıştır. Bu kelime “adab” kelimesinin çoğul halidir. Ayrıca edebiyat kelimesi Arapçadan sonra Fransızcaya da dayanır. Fransızcada bulunan litterature kelimesinin Türkçesi olduğu düşüncesiyle kullanılmaya başlanmıştır. Türkçede edebiyat kelimesinin kullanımı ise Tanzimat döneminde başlanmıştır.

Edebiyatın Özellikleri

Edebiyatın sahip olması gereken bazı özellikler vardır. Bu özelliklerden en önemlisi edebiyatın üst mercileri tarafından kabul görmesidir. Edebiyat olarak adlandırılan eserin belirli bir derdi vardır. Aynı zamanda insanların duygu ve düşüncelerine hitap etmektedir. Edebiyat kişilerin gelenek ve göreneklerine uygundur. Bunlar dışında bilim dalları ile uyum içinde bulunmaktadır. Edebiyat insan hayatının her alanında vardır.

Edebiyat Türleri

Edebiyatı iki türe ayırmak mümkündür. Bunlar sözlü edebiyat ve yazılı edebiyattır. Sözlü edebiyat genel olarak yazının icadı öncesinde kişilerin sözleriyle ortaya koyduğu edebiyattır. Bu edebiyatta söylenen eserler insanlar tarafından aktarılarak günümüze kadar gelmiş. Yazılı edebiyat ise yazının icadı sonrası dönemlerde kişiler tarafından yazılarak günümüze kadar gelen eserlerdir.

Yazılı edebiyat nazım ve nesir olmak üzere ikiye ayrılır. Edebiyat türü olan nazımda yazılar bir ölçüye göre yazılır ve genelde şiir şeklindedir. Bunun için bütün şiirler nazım edebiyatını kapsar. Nesir olarak adlandırılan edebiyat türü ise düz yazı şeklindeki edebiyat türüdür. Bu türde hece ölçüsü kullanılmaz.

Sözlü Edebiyat Türleri

Edebiyat türleri arasında yer alan sözlü edebiyat geçmişi en eski olan edebiyat türüdür. Çünkü bu tür yazı öncesine kadar dayanır. Bu edebiyat türündeki eserler kişiler tarafından anlatılarak günümüze kadar gelmiştir. Sözlü edebiyat eser türleri ise şunlardır; koşuk, sagu, söylev, destan, sav, görüşme, röportaj, sempozyum, forum, münazara, konferans, panel, brifing ve açık oturumdur.

Yazılı Edebiyat Türleri

Yazılı edebiyat türü ise en kapsamlı edebiyat türüdür. Bu türde nazım ve nesir olmak üzere iki alt yazılı edebiyat çeşidi yer almaktadır. Nazım yazılı edebiyat türü daha çok şiiri ya da şiir benzeri eserleri ifade etmektedir. Nazım edebiyat türündeki eserler şiir, destan, ağıt, eleji ve mesnevidir. Bunun dışındaki tür olan nesir ise daha çok düz yazı şeklinde ortaya çıkmaktadır. Nesir olarak adlandırılan türde de çeşitler bulunmaktadır.

Günümüzde yaygın olarak kullanılan nesir edebiyat türleri şunlardır;

  • Roman
  • Öykü
  • Masal
  • Tiyatro
  • Deneme
  • Fıkra
  • Makale
  • Biyografi
  • Otobiyografi
  • Eleştiri
  • Anı
  • Gezi yazısı
  • Mizah
  • Edebi destan
  • Sohbet

Nesir edebiyatındaki eserler ölçü olmadan ya da serbest ölçü olarak adlandırılan ölçüyle yazılan eserlerdir. Şiir içine girmeyen tüm eserler nesir eserleri arasında yer almaktadır.

Edebiyat Çeşitleri

Edebiyat kullanılan anlatım tarzları sebebiyle farklı çeşitlere ayrılmıştır. Edebiyat çeşitleri şunlardır; fantastik, gotik, divan, halk, tanzimat, iktisadi, varoluşçu ve post modern edebiyattır. Fantastik edebiyat daha çok gerçek dışı olayların anlatıldığı edebiyat çeşididir.

Masallar fantastik edebiyata örnek verilebilir. Halk edebiyatı ise halkın geçmişini yansıtan ve İslam’dan önceki zamanlara kadar dayanan bir edebiyat çeşididir.

Bu edebiyat çeşidinde eserlerin anlatım dili oldukça sadedir. Gotik edebiyat farklı bir kültürün anlatıldığı edebiyat çeşididir. Divan edebiyatı ise İslamiyet’le ortaya çıkan bir edebiyat çeşididir. Nedim ve Fuzuli gibi şairler bu edebiyat çeşidine uygun eserler vermiştir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu