Cahit Arf Kimdir? Hayatı ve Buluşları

Cahit Arf:  Türk matematikçi ve bilim insanı.   Eski TÜBİTAK Bilim Kolu başkanı.

Hayatı

İlkokulu Sultani adı verilen liselerde okuyan Cahit Arf, beşinci sınıftayken bir öğretmenle tanışır. Bu da onun matematikle ilgilenmesine vesile olur. Lisedeyken ise okul arkadaşlarının çözemediği matematik sorularını çözmeye başlamış ve gerek ailesi, gerek hocaları tarafından ilgi çekmiştir. Paris’teki St. Louis Lisesine okumak için ailesinin desteğiyle gönderilmiştir. 3 sene lise eğitim süresini 2 senede bitirmiş ve Türkiye’ye dönmüştür. Hükümet tarafından yüksek öğrenim için sınav ile Avrupa’ya gönderilecek öğrenciler arasında da yerini almıştır. Yüksek öğrenimini ise Fransa’da 1932de bitirmiştir.

Galatasaray Lisesi’nde matematik öğretmenliği yapmıştır.  Sonrasında ise İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde doçent adayı olmuştur. Doktora için ise Almanya’ya gitmiştir. 1938 yılında ise doktorasını Göttingen Üniversitesi’nde bitirmiştir. Türkiye’ye dönüş yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde profesör ve ordinaryüs profesörlük derecesine kadar yükseldiğini görmektedir. 1962 yılına kadar burada çalışıp sonrasında ise Robert Koleji’nde matematik dersleri vermeye başlamıştır. 1964 yılına geldiğinde de Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ilk bilim kurulu başkanı olmuştur.

ABD’de çeşitli araştırma ve incelemelerde bulunmuş hatta Kaliforniya Üniversitesi’nde konuk öğretim üyesi olarak görev almıştır. Türkiye’de yaşamak istemesi ile 1967 senesinde kendi ülkesine dönüş yapmıştır. Dönmesine rağmen Kanada ve Amerika’daki üniversitelerin pek çoğundan konuk öğretim üyesi teklifleri almıştır. Ancak tüm bunlara gerek kalmadan ODTÜ’de göreve başlamıştır bile. 1980 yılında buradan da emekli olmuştur. Sonrasında da TÜBİTAK’ta çokça emeği geçmiş ve TÜBİTAK’a bağlı Gebze Araştırma Merkezi’nde çalışmaya başlamıştır. Türk Matematik Derneği’nin başkanlığı 1983 ve 1989 yılları arasında ona emanetti. 1943’te İnönü armağanını, 1974te ise TÜBİTAK Bilim Ödülü’nü kazanmıştır. Ödülleri alırken ise söylediği şu cümle akıllara kazınmıştır: “’Bilim insanının amacı anlamaktır, ama büyük harflerle anlamaktır.” 1997 yılının Aralık ayında ise ağır bir kalp rahatsızlığı geçirerek hayatını kaybetmiştir. Kendisi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 10 liralık banknotunda yer almaktadır. Aynı zamanda cebir alanında da dünyaca bir üne sahiptir.

Buluşları

• Sentetik geometri sorularının pergel ve cetvel ile çözülebilmesi için çalışmalar yapmıştır.
• Arf değişmezi ve Arf halkaları gibi çalışmaları litaratüre kazandırmıştır.
• Hasse-Arf Teoremi isimli  bir teoremi matematiğe katmıştır.