Katip Çelebi kimdir? Katip çelebi, 1609 yılında İstanbul’da doğmuştur. Kendisi 17.yy da Türk ilim Dünyasının pozitif hür düşüncesini temsil eden en önemli fizikçilerinden ve filozoflarındandır. Hayatı boyunca Tarih, coğrafya ve bibliyografya gibi alanlarda çalışmalar yaparak çok değerli eserler vermiştir. Eserleri Osmanlı ve Batı dünyasında çok büyük ilgi uyandırmıştır.
Hayatı
Bilge düşünür Katip Çelebinin asıl adı Mustafa’dır. Katip Çelebinin babasının adı Abdullah’tır ve kendisi Endurun medresesinde yetişmiş, silahdarlık görevi ile saraydan emekli olmuştur. Mustafa (Katip Çelebi) 14 yaşına kadar özel eğitim görmüştür ve ordu katipliğinde bulunduğundan Ulema (alim) ve halk arasında Katip Çelebi diye tanınmıştır. Mustafa Çelebi 14 yaşında 1623 yılında Anadolu Muhasebesinde katip oldu. 1 sene sonra Abaza Paşa isyanını bastırmak için Erzurum’a doğru giden orduyla birlikte babasının yanında Tercan, 2 sene sonra yani yıl 1626 iken Bağdat Seferine katılmıştır. Bunlardan sonra muhasebe kaleminden katip olan Mustafa Çelebi, Süvari Mukabelesi kalemine tayin edildi.
Mustafa ( Katip ) Çelebi, çalışkan, vefakar, iyimser, az konuşup çok dinleyen ve çok fazla yazan biri olarak tanınırdı. Latince, Arapça gibi Farsça da bilen Katip Çelebi, Osmanlı Devletinde Batı bilimleriyle oldukça fazla ilgilenirdi ve Doğu bilimleriyle kıyaslatarak sentezini yapardı. Bu alanda yani Batı ve Doğu bilimlerini kıyaslayan ilk Türk Bilim adamlarından nadir biriydi.
Mustafa Çelebi henüz 48 yaşında iken 1657 yılında İstanbul’da vefat etti ve mezarı Unkapanı’ndaki Mahmudiye köprüsüne inen caddenin sağ tarafındadır.
Eserleri
Mustafa Katip Çelebi birçok alanda eser vermiştir. Coğrafya, tarih bibliyografik alanlarında eser verdiği gibi din, sosyal kültürel ve halk bilimlerinde de eserleri vardır. Kim bilir, hala daha kaç alanda eserleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları şunlardır;
Tarihi Alanlardaki Eserleri: Arapça Fezleke / Türkçe Fezleke / Tuhfet’ül- Kibarfiesfar’i-bihar vb. gibi birçok eseri vardır.
Coğrafya Alanındaki Eserleri: Cihannüma / Levamiu’n nur fi zulmeti Atlas Minur / Müntehab-ı Bahriye
Bibliyografik Alanındaki Eserleri: Cami’ul Mütun min Cüll-il- Fünun / Sülle’mül vusul ila tabakati’l- fuhul vb. gibi birçok çalışmaları vardır.
Seferleri
- 1627 ve 1628 arasında Erzurum kuşatmasına katıldıktan sonra İstanbul’a geldi.
●1630 yılında Bağdat kuşatmasına katıldı.
●1635 yılında Halep Seferi ile Mekkeye ( hacca ) gitme fırsatı buldu. ( Mekkeden dönüşte bir kış, Diyarbakır ilinde kalarak oradaki alimlerle görüştü. )
●1635 senesinde Sultan 4. Murat Han ile Revan seferinde bulundu.
●Bunların dışında 10 sene çeşitli ve birçok savaşa katılan ve savaşlarda bulunan Katip Çelebi 10 sene ardından İstanbul’a dönerek kendisini sadece ve tamamen ilme adadı.Katip Çelebinin İlim Haritası1645 yılından itibaren kendisini ilme adayan Mustafa Çelebi, tarihten tutun tıpa kadar, coğrafyadan uzay bilimlerine kadar geniş yelpazeli bir bilim alanına ilgisi vardı. Mustafa Çelebi bu kadar ilime meraklı iken aynı zamanda bilgi konusunda zengin bir kitaplığa da sahipti. Mustafa Çelebi 23 adet kitap yazdı. Yazmış olduğu kitapların aralarında en önemli olan bilimler, tarih, coğrafya ve bibliyograf bilimleridir.
