Tramvay Nedir, Nasıl Çalışır?
Tramvay, ray üzerinde hareket eden trene benzeyen toplu taşıma aracıdır. Tren nakliye ve toplu taşımada kullanılırken tramvay sadece toplu taşımada kullanılmaktadır. Raylar trafik akışı olan sokak ve caddelere döşenebilir ve diğer taşıtlar bu yollardan geçebilir. Tramvaylar elektrik gücü, petrol veya hayvan gücü ile çalışmaktadır.
Tramvay Tarihçesi
Öbür taşıtlar gibi 1800’lü yıllarda dünyada sanayi devriminin olmasıyla gelişen endüstrinin bir ürünüdür. Şehir içi yolcu taşımalığında dünyada ilk Amerika’da New York’ta 1832 yılında kullanılmıştır. Başlangıçta tramvay da motor görevini bir çift at üstlenmişti. Son durağa gelindiğinde atlar ön taraftan çıkarılıp arka tarafa takılıyor ve böylece tramvay ters yönde sefere çıkabiliyordu.
Avrupa da ise ilk tramvay 1853 yılında yine at ile çekilen şekilde Paris’ te kullanıma açılmıştır. Raylar sayesinde 30-40 kadar yolcu 10 km hızla şehir işinde taşınabiliyordu. Ancak teknolojisinin ilerlemesiyle ve makine çağının hızla gelişmesiyle atların yerine, kömürsüz buharlı motor, havalı motor, kablolu çekim gibi yöntemler denendi. Atların raylara takılma sorunu ile karşılaşılması da tramvayların çekim sisteminin değiştirilmesi ve geliştirilmesinde önemli rol oynamıştır.
Tramvayın Türkiye’de Kullanımı
Tramvay Türkiye’de ilk İstanbul’da 1869 da atlı sistem ile kullanılmıştır. Teknolojinin gelişmesiyle 1914 yılında hayvan gücü ile çalışan tramvaylar yerini elektrik ile çalışanlara devretmiştir.
Raylı Sistemlerde Enerji
Günümüzde tramvayların hemen hemen hepsi elektrik sistemi ile çalışmaktadır. Tramvayları çalıştıran 2 farklı enerji türü bulunmaktadır.
Katener Sistem
Tramvayları her türlü iklim şartlarında kesintisiz kullanabilme ve kontak telindeki aşınmayı en azami duruma indirerek, can ve mal emniyetine zarar vermeden elektrikli cer hava hatlarıdır. Katener sistem, konveksiyonel katener sistemi ve rijit katener olmak üzere ikiye ayrılır. Rijit katener sistemi standart olanlara göre daha sağlam ve güvenilirdir. Standart sistemde olduğu gibi kontak telinin kopması mümkün değildir.
Üçüncü Ray
İsminden de anlaşıldığı gibi tramvay rayının hemen yanına üçüncü bir enerji hattı çekilir. Üçüncü rayın avantajı bu düşün gerilimidir. Rayların kenarına kurulduğundan tünelin açılma yüksekliğini düşürür ve bu sayede daha kısa sürede ve daha az maliyette üçüncü ray kurulmuş olur.
