Orhan Kemal Kimdir? Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği

Hayatı

 Anne adı Azime Hatun ve baba adı Abdülkadir Kemal’dir. Aslen Adana/ Ceyhanlı olup 1914 yılında dünyaya gelmiş. Orhan Kemal, doğduğu sırada babası asıl mesleği avukat olup, dönemin şartlarından dolayı Çanakkale Cephesi’nde bulunuyordu.

Çocukluk dönemi hep bir hareket için de geçti. Doğduğu dönem, 1.Dünya Savaşı’nın sürdüğü sıcak zamanlarıydı. Adana da birkaç sene geçirdikten sonra mecbur kalınarak Niğde’ye oradan da Konya’ya geçtiler. Konya da iken o zaman beş yaşında olan Orhan Kemal, Kuvay-ı Milliye’ ye karşı çıkan isyanlara da tanıklık etti. Babası Abdülkadir Bey, bu isyanların bastırılması zamanında Kuvay-ı Milliye de idi. Bu süreçten sonra Kastamonu Milletvekili olarak görev yapmaya başladı, ardından da Ankara’ya taşındılar.

Babasını, Milletvekillik görev süresi yaklaşık üç sene sürdü. TBMM’ de görev değişikliği yaptı lakin çok sürmeden, kısa bir zamanda istifa edip Adana’ya döndüler. Abdülkadir Bey, mesleği avukat olmasına rağmen belli bir süre çiftçilik ile uğraştı ancak boş durmuyordu bir yandan da gazetecilik işlerine de vakit ayırıyordu. Gazetecilik işlerine olan ilgisi ile 1924’te Toksöz Gazetesini çıkardı.

Dönemin Şeyh Said isyanıyla çıkarılan kanun(Takrir-i Sükûn Kanunu) ile Toksöz Gazetesi de kapatılan gazeteler arasında idi. Gazetenin kapatılmasının ardından Abdülkadir Bey, mahkemelerde yargılanıp 11 ay hapis cezası verildi.

Orhan Kemal, babasının siyasetle olan ilgisinden pek etkilenmemiş en çok sevdiği şey futbol oynamak idi. Babası, içinde olduğu Serbest Cumhuriyet Partisini kapattı ardından Suriye’ye kaçtı. Ailecek 1931 yılında Beyrut’ a taşındılar. Bu yeni hayat onlar için farklı olayları da beraberin de getirdi. Beyrut’ta kaldıktan bir süre sonra babasını kaybetti. Orhan Kemal, eğitim hayatını bitirmedi, kendi isteğiyle bıraktı. Artık hayat şartları daha zor idi. Babası, Beyrut’ta iken mesleğini icra edemedi, zorlaşan hayata karşı direndiler o sırada Azime Hanım’ın bazı ziynet eşyasını sattı. Babası, elde edilen parayla bir lokanta dükkânı açtı. Abdülkadir Bey’in ölümüyle, Orhan Kemal bir süre daha garsonluğa devam etti ardından basım evinde çalıştı. Orhan Kemal, 1932 yılında memleketine geri döndü. Eğitim hayatını eksikliğinden dolayı bir mesleğe sahip değildi. Adana’ya geri dönünce çeşitli işlerde istihdam oldu. Orhan Kemal, 1939-1940 yıllarında askerlik zamanında şiirler yazmaya başladı. İstanbul’a 1950 taşındı ve hayatını, artık kafasındaki kelimelerini yazarak kazanmaya başladı.

Hayatının son ömür damlaları Sofaya, Bulgaristan ve Romanya Yazarlar Birliğinin daveti üzerine gitti.
Asıl amacı Sofa da tedavi görmekti. Yaşadığı dünya hayatına veda etmesiyle beyin kanamasıyla olmuştur. İki Haziran 1970’te tedavi için bulunduğu hastane de vefat etmiştir.

Edebi Kişiliği

Devrin,  komünizm akımından etkilenmesi sonucu insanlarda bu yönde duygu ve düşünceler meydana geldi. Elbette, komünizm akımından Orhan Kemal de etkilenmiş olmalı yazdığı şiirlerden dolayı hapis cezası aldı. Çeşitli vilayetlerde hapishane de kaldı.

Kayseri Cezaevi’nde iken ilk şiiri olan “Duvarlar “ şiirini yazdı. Bursa Cezaevi’nde kalırken, Nazım Hikmet’ i tanıdı. Nazım Hikmeti’ n, Orhan Kemal üstündeki edebi tesiri azimdir. Bu tesir O’nu nesir yazılar yazmasına vesile olmuştur.

Orhan Kemal, 1942 de öykülerini ve şiirlerini edebiyat dergisine paylaştı. İlk düz yazısı olan “Baba evi” romanını, edebiyat dergisinde yayımladı. Toplumun yaşadıkları sıkıntıları eserlerinde dile getirmiştir. Yazdığı 72. Koğuş eseri tiyatroya uyarlandı.

Eserleri

Öyküleri

• Ekmek Kavgası 1949,
• Sarhoşlar 1951,
• Çamaşırcının Kızı 1952,
• 72. Koğuş 1954,
• Grev 1954,
• Arka Sokak 1956,
• Kardeş Payı 1957,
• Babil Kulesi 1957,
• Dünyada Harp Vardı 1963,
• Mahalle Kavgası 1963,
• İşsiz 1966,
• Önce Ekmek 1968,
• Küçükler ve Büyükler (ölümünden sonra) 1971.

Romanları

• Baba Evi 1949,
• Avare Yıllar 1950,
• Murtaza 1952,
• Cemile 1952,
• Bereketli Topraklar Üzerinde 1954,
• Suçlu 1957, Devlet Kuşu 1958,
• Vukuat Var 1958,
• Gavurun Kızı 1959,
• Küçücük 1960,
• Dünya Evi 1960,
• El Kızı 1960,
• Hanımın Çiftliği 1961,
• Eskici ve Oğulları 1962 (Eskici Dükkanı adıyla 1970),
• Gurbet Kuşları 1962,
• Sokakların Çocuğu 1963,
• Kanlı Topraklar 1963,
• Bir Filiz Vardı 1965,
• Müfettişler Müfettişi 1966,
• Yalancı Dünya 1966,
• Evlerden Biri 1966,
• Arkadaş Islıkları 1968,
• Sokaklardan Bir Kız 1968,
• Üç Kağıtçı 1969,
• Kötü Yol 1969,
• Kaçak (ö.s.) 1970,
• Tersine Dünya (ö.s.) 1986.

Oyunları

• İspinozlar 1965,
• 72. Koğuş 1967

Anıları

• Nazım Hikmet’le Üç buçuk Yıl 1965

İncelemeleri

• Senaryo Tekniği ve Senaryoculuğumuzla İlgili Notlar 1963

Röportajları

• İstanbul’dan Çizgiler (ö.s.) 1971

Aldığı Ödüller

• 1958 Sait Faik Hikaye Armağanı Kardeş Payı ile
• 1967 Ankara Sanatseverler Derneği Yılın En İyi Öykücüsü ödülü
• 1969 Sait Faik Hikaye Armağanı Önce Ekmek ile
• 1969 Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü Önce Ekmek ile